قسمت سوم جواب:
اما آنچه در جمع بندى بين آيات مذكور و ساير آيات قرآن و نيز به ملاحظه روايات مىتوان گفت، همان است كه شيخ مفيد فرمودهاند: «تمام علما اتفاق نظر دارند كه تهديد به خلود در آتش مخصوص كفار است و كسانى از اهل نماز كه داراى ايمان به خدا و اقرار به واجبات او دارند، هرگاه مرتكب گناهى بشوند، شامل[شان ]نمى شود»(26) قرينههاى فراوانى در خود آيات مذكور و نيز ساير آيات قرآن وجود دارد كه نشان مىدهد آيات ياد شده، ناظر به كسانى است كه گناهشان منتهى به كفر و انكار مبدأ يا معاد يا نبوت يا ضروريات دين مىشود، از جمله اينكه: «كأنما اغشيت وجوههم قطعا من الليل مظلما»؛ «گويى صورتهاى آنها با پارهاى شب تاريك پوشانده شد».(27) با توجه به توصيف كافران به اين وصف در آيات 40 تا 42 سوره عبس، كه مقصود از اين گنهكاران. همان كافراناند.در آيه 48 و 116 سوره «نساء» كه مىفرمايد: «ان الله لا يغفر أن يشرك به و يغفر مادون ذلك لمن يشاء»؛ «تنها مشركان [و كافران كه ملحق به مشركان است] قابل بخشش نيستند و طبعا در جهنم خلود دارند، ولى گنهكاران ديگر قابل بخشش و آمرزشاند»(28)پي نوشت ها1) قيامة (75)، آيات 22 - 26.2) واقعة (56)، آيات 7 - 13.3) اشاره به توبه (9)، آيه 102.4) اشاره به توبه (9)، آيه 106. 5) اشاره به نساء (4)، آيه 98.6) اشاره به نساء (4)، آيه 99. 7) اشاره به اعراف (7)، آيه 48.8) كافى، ج 2، ص 381.9) غلام حبشى كه با دستور هند همسر ابوسفيان، حضرت حمزه را به شهادت رساند و سينهاش را شكافت و جگر حمزه را تحويل هند داد. اما بعدها توبه كرد و به اسلام گرويد.10) طه (20)، آيه 75.11) اسراء (17)، آيه 22.12) توبه (9)، آيه 72.13) نهج البلاغه، حكمت 237؛ اصول كافى، ج2، ص68، ح5.14) بحارالانوار، ج41، ص14.15) يونس (10)، آيه، 10.16) ميزان الحكمه، ج1، ص433، باب 557، ح2613.17) مكارم شيرازى، پيام قرآن، ج 6، ص 483.18) آلعمران، 116 - اعراف 36 - بينه، 6 - توبه، 17 - بقره، 217 - آل عمران، 88 - فصلت، 28.19) نسا، 140 - مجادله، 17.20) بقره، 81 - يونس، 27.21) نسا، 93.22) بقره، 275.23) شورى، 42، 44، 45 - حشر، 17.24) مؤمنون، 102 و 103 - كهف، 105.25) جن (72)، آيه 23؛ نساء (4)، آيه 14؛ زخرف (43)، آيه 74.26) اوايل المقالات، ص 53.27) يونس (10)، آيه 27.28) آيت الله مكارم شيرازى، پيام قرآن، تفسير موضوعى، ج 6، صص 496 - 491.