سوال:چرا دعايم مستجاب نمي شود؟

نتيجه تحقيق نويسنده وبلاك راه فضيلت:

قسمت اول جواب:

اگر به اوصاف الهي توجه كنيم و به صفات پروردگار ايمان بياوريم و بدانيم خداوند رئوف و رحيم است، در مي يابيم كه اگر خواسته هاي انسان بر آورده نمي شود، دليلش بخل نيست. خداوند با توجه به كمال و سعادت و مصلحت انسان خواسته هاي او را اجابت مي كند. در دعاي افتتاح مي خوانيم: "اگر حاجتم را دير برآوردي، از سر ناداني بر تو عتاب كردم،‌در صورتي كه تأخير در اجابت حاجتم برايم بهتر بوده است، زيرا تو به امور آگاهي".

البته شيطان در يكي از مواردي كه وسوسه مي كند، همين مورد تأخير اجابت دعا است. از اين راه انسان را مأيوس مي كند تا او به خدا بدبين شود. ائمه اطهار(ع) به اين نكته توجه داشته و همگان را از افتادن به دام بدبيني و سوء ظن به خدا برحذر داشته اند. اميرمؤمنان(ع) مي فرمايد: "دير اجابت نمودن خدا، ‌تو را نااميد نكند كه همانا بخشش،‌ بسته به مقدار درخواست است و چه بسا در اجابت دعاي تو تأخير رخ دهد تا درخواست تو طولاني تر گردد و بخشش او كامل تر شود. چه بسا چيزي را خواسته اي و تو را نداده و بهتر از آن را در اين دنيا يا آن دنيا داده و يا بهتر آن بوده كه آن را از تو باز دارد. چه بسا چيزي را طلب نمودي كه اگر به تو مي داد،‌ تباهي دين و دنياي خود را در آن مي ديدي".(1)

پس تأخير اجابت دعا، نشان كم لطفي و كم محبتي خدا نيست، بلكه گاهي بر عكس، هرچه بيشتر تأخير شود، دليل بر بيشتر دوست داشتن خدا است. امام صادق(ع) مي فرمايد: "وقتي كه مؤمني دعا مي كند،‌ خداوند به ملائكه مي فرمايد: دعايش را مستجاب نمودم، ولي آن را نگه داريد و عطا نكنيد كه من دوست دارم صداي اين بنده مؤمن را بشنوم. بنده‌اي هم هست كه دعا مي كند و خداوند مي فرمايد: زود حاجتش را بدهيد كه آوازش را دوست ندارم".(2)
اگر كسي بداند خداوند در عوض عدم اجابت دعا در دنيا، چه پاداشي براي او در آخرت در نظر گرفته است، هرگز نا اميد نمي شود. امام صادق(ع) مي فرمايد: "روز قيامت خداوند متعال مي فرمايد: اي بنده من!‌ تو مرا خواندي و من اجابتت را به تأخير انداختم. اكنون ثواب و پاداش تو چنين و چنان است. پس مؤمن آرزو مي كند كه كاش هيچ دعايي از او در دنيا اجابت نمي شد، براي آن ثواب و پاداش نيك كه مي بيند".(3)
از روايات استفاده مي شود كه هيچ دعايي بي اثر نيست و هر دعايي در دنيا و آخرت تأثير مناسب خود را دارد.
امام سجاد(ع) مي فرمايد: "دعاي مؤمن يكي از سه فايده را دارد: يا براي او ذخيره مي گردد يا در دنيا برآورده مي شود يا بلايي را كه مي خواست به او برسد،‌ از وي مي گرداند".(4)
علاوه بر مطالب ياد شده، هميشه به اين نكته توجه داشته باشيد كه نماز و روزه و دعا و غيره، مطلوبيت ذاتي دارند و فلسفه دعا تنها بر آوردن حوائج به ويژه خواسته هاي دنيوي نيست، بلكه نفس دعا و مناجات با خدا،‌ صرف نظر از اجابت يا عدم اجابت، موضوعيت دارد و به اصطلاح طلب مهم تر از مطلوب است.(5)
ما به دعا كردن امر شده ايم و بايد به اين وظيفه عمل كنيم و نتيجه را به خداوند واگذار نماييم.
براي استجابت دعا بايد شرايطي را مهيا نمود و موانعي را برطرف ساخت. در ذيل به برخي از شرايط و موانع اشاره ميشود:

الف) شرايط استجابت دعا.

1 - دعا و ارتباط مداوم با خدا در هر حال:

خداوند به پيامبرش دستور ميدهد كه "نفس خويش را در كمال شكيبايي در هر بامداد و شامگاه به دعا كردن و جلب خشنودي خدا وادار كن".(6)
قرآن كساني را كه فقط در هنگام گرفتاري و مشكلات دعا ميكنند، مورد نكوهش قرار داده است: "وقتي به انسان گرفتاري و غمي روي ميآورد، ما را در هر حال (خواب و بيداري، نشسته و ايستاده) بخواند و چون گرفتاريش را برطرف كنيم، برود (و از ارتباط خود با خدا از جهت كميت و كيفيت بكاهد و گاهي قطع نمايد، به گونهاي كه) گويي اصلاً ما را براي گرفتاري كه به او رسيده بود، نخوانده است!".(7)
امام صادق (ع) ميفرمايد: "كسي كه پيشدستي در دعا نكند و فقط در وقت نزول بلا دست به دعا بردارد، دعايش در آن وقت مستجاب نگردد و فرشتگان گويند: اين آواز را نشناسيم". در روايت ديگري آمده كه "به او ميگويند: تا امروز كجا بودي؟!".(8)
در اصول كافي آمده كه خداوند به حضرت داوود(ع) فرمود: "مرا در روزهاي خوش و آسايش ياد كن تا من دعاي تو را در روزهاي گرفتاري و سختي اجابت كنم".(9)

2 - دعا بايد از صميم قلب باشد.

تمام ذرات وجود انسان يك چيزي را بخواهد و طلب كند و دل و زبانش با عمل و رفتارش هماهنگ باشد.

3 - اعتماد به خدا و اطمينان به اجابت او:

امام صادق(ع) فرمود: "خدا دعايي را كه از دل غافل و بي خبر برخيزد، مستجاب نميكند پس وقتي دعا كني، از عمق دل به او روي آور (و دلت را با زبانت همراه گردان) و سپس به اجابت دعايت مطمئن باش".(10)

4 - قطع اميد از غير خدا و اميد و اطمينان به خداوند.

امام صادق(ع) فرمود: "هرگاه يكي از شما بخواهد كه هر چه از خدا درخواست ميكند، خدا به او عطا فرمايد، بايد از همه مردم نااميد و مأيوس گردد و هيچ اميدي جز به درگاه خدا نداشته باشد".(11) او به نقطهاي از ايمان و توكل بايد برسد كه بداند همه قدرتها و علل جهان تحت اراده و قدرت الهي قرار دارند.
پس از خدا بخواهد كه اسباب و علل مادي و معنوي جهان را جهت صلاح و منفعت او قرار دهد.

5 - دعا بايد در كنار تلاش و تدبير باشد.

پيامبر اكرم(ص) فرمود: "الداعي بلا عمل كالرامي بلا وتر؛ كسي كه دعا ميكند و به دنبال آن تلاش و عمل نميكند، مانند آن است كه بي چله كمان تير مياندازد".(12)
دعا نميتواند جاي تلاش و برنامه ريزي در زندگي را بگيرد، بلكه مكمل آن ميتواند باشد.

6 - دعا بايد با حالت تضرع و دلي شكسته باشد.

امام صادق(ع) فرمود: "هرگاه دلتان شكست، دعا كنيد، زيرا دل تا پاك و خالص نشود، شكسته نميشود".(13)

7 - مكان دعا در استجابت تأثير دارد، مثلاً دعا در حرم امامان (ع) مخصوصاً حرم امام حسين(ع) و كنار خانه خدا به خصوص مقام حضرت ابراهيم(ع) و كنار حجرالاسود.

8 - زمان دعا: دعاي پنهاني و در تاريكي شب زودتر به اجابت ميرسد، مخصوصاً در قنوت يا سجده نماز "وتر" كه بعد از خواندن هشت ركعت نماز شب و دو ركعت نماز شفع خوانده ميشود.(14)

قرآن ميفرمايد: "پروردگار خود را به حالت تضرع و تذلل و در پنهاني و خفا بخوانيد".
دعا در شبهاي ماه رمضان و رجب و دهه اول ذيالحجه و غير آن دعا را به اجابت نزديك ميكند.