قسمت دوم پاسخ:

در روايتي پيامبر اكرم(ص) ميفرمايد: "از سعادت مرد، زن خوب و خانه وسيع و مركب خوب و فرزند صالح است".(15)

البته واضح است كه اين امور مادي در صورتي از نشانههاي خوش بختي محسوب ميشود كه جهت طاعت

پروردگار و تكامل معنوي از آنها بهره برداري شود وگرنه هر يك از آنها ميتواند مانع خوش بختي و سد راه تكامل انسان باشد.

سعادت به حسب ريشة لغوي ، متضمن مفهوم عون و كمك است . عرف از آن جهت به كسي خوشبخت اطلاق كرده است كه علل و اسباب به كمك و معاونت او آمده باشد، اما به حسب عرف ، معني سرور و خوشي وآسايش را مي دهد.(16) در واقع سعادت به معناي لذت بردن و خوش بودن و نيل به آرزوها نيست ، چون سعادت ، همه جانبه است . اسلام بشر را از جنبة جسم و جان و ازجهت معنوي و مادي مورد توجه قرار داده است و سعادت انسان را در برخورداري از كمالات روحي و استفاده صحيح از تمايلات مادي مي داند؛ از اين رو عواملي مادي و معنوي را در تحصيل سعادت مؤثر مي داند، كه عبارتنداز:

1- ايمان به خدا؛ قرآن مجيد در سورة عصر، افرادي را از خسران مستثني كرده است و آن افراد مؤمن ونيكوكارند. آن‌ها به فلاح و رستگار نائل مي شوند.

2- تقوا و خودسازي ؛ قرآن مجيد پس از يازده سوگند به صراحت مي فرمايد: "سعادت و رستگاري براي كسي است كه جان خود را از پليدي تطهير كند و بدبخت كسي است كه به ناپاكي بگرايد".(17)

استاد مطهري مي گويد: پيغمبران الهي آمده اند كه به ما راه زندگي و درِ ورودي زندگي و خوش بختي را نشان دهند. آمده اند به بشر بفهمانند بدي ، بدكاري ، هوس بازي ، دروغ ، خيانت ، منفعت پرستي ، كينه توزي و خود پرستي ،راه ورودي زندگي و طريق رسيدن به سعادت و آرامش و رضايت خاطر نيست . درِ ورودي زندگي و خوش بختي ،نيكي و نيكوكاري ، راستي و درستي و استحكام اخلاقي و خيرخواهي و مهرباني است . تنها ايمان و اعتقاد به معنويات و سپس نيكوكاري بر اساس آن اعتقادات مقدس است كه قلب را آرام و رضايت خاطر را تأمين مي كند وسعادت را ميسر مي سازد.(18)

3- ياد خدا؛ قرآن مجيد مهم ترين عامل و وسيله براي خوشي و آرامش روح را ياد خدا مي داند و مي فرمايد: ، دل آرام گيرد به ياد خدا،(19) و روي گرداندن از ياد خدا را عامل سيه روزي مي داند و مي فرمايد: هر كس از ياد من روي گرداند، زندگي اش تنگ مي شود.(20)

4 -عمل صالح ؛ قرآن كريم اموري همانند جهاد در راه خدا، امر به معروف ، نهي از منكر، شكر نعمت هاي الهي وتوبه را ماية حيات و سعادت انسان مي شناسد.

5- هم نشيني با بزرگان ؛ .پيامبراكرم (ص)مي فرمايد: اسعد الناس من خالط كرام الناس ؛ سعادت مندترين مردم كسي است كه با افراد بزرگوار و كريم هم نشين باشد.(21)

6- همسر، فرزند و منزل شايسته ؛ در روايتي رسول خدا (ص) مي فرمايد: .من سعادة المرء المسلم الزوجة الصالحة و المسكن الواسع و المركب الهنيء و الولد الصالح ؛ از سعادت مرد مسلمان است كه همسر شايسته ، خانة وسيع ، مركب راهوار و فرزند شايسته داشته باشد.(22)

7- پند پذيري ؛ امام علي (ع)مي فرمايد: . السعيد من وعظ بغيره ؛ سعادت‌مند كسي است كه از سرنوشت ديگران پند گيرد.(23)

8- عاقبت به خيري ؛ امام صادق (ع)از امام علي (ع)نقل مي كند: . حقيقة السعادة ان يختم للرجل عمليه بالسعادة وحقيقة الشقاوة ان يختم للمرء عمله بالشقاوة؛ حقيقت سعادت اين است كه آخرين مرحلة زندگي انسان با عمل سعادت مندانه اي پايان پذيرد و حقيقت شقاوت اين است كه آخرين مرحلة عمر با عمل شقاوت مندانه‌اي خاتمه يابد.(24)

در مورد مفهوم گستردة سعادت ، از مطالعة كتاب كودك از نظر وراثت و تربيت ، ج اول بهره‌مند شويد.

پي‌نوشتها:
1.لغت نامه دهخدا، ج 6، ص 8875.
2.سيد هاشم رسولي محلاتي، كيفر گناه، ص 278.
3. استاد مطهري ، مقالات فلسفي ، ج 2 ص 96.
4. وسائل الشيعه، ج 12، ص 49.
5.همان، ص 280.
6.حديث زندگي، ش 12، ص 58 به نقل از ويليام، جي، سنت، شاخصهاي فرهنگي در ايالات متحده، ترجمه فاطمه فراهاني.
7.طه (20) آيه 124.
8.ميزان الحكمه، ج 4، ص 460.
9.همان.
10.همان.
11.همان.
12.بحارالانوار، ج 78، ص 203.
13.ميزان الحكمه، باب 1809.
14.بحارالانوار، ج 93، ص 311.
15.مكارم الاخلاق، ص 65.
16. استاد مطهري ، مقالات فلسفي ، ج 2 ص 60.
17. شمس (91) آيه 9.
18. حكمت‌ها و اندرزها، ص 40ـ 41 با تلخيص .
19. رعد(13) آيه 28.
20.طه (20) آيه 124.
21. بحارالانوار، ج 74، ص 185.
22. بحارالانوار، ج 104، ص 98.
23. نهج البلاغه، فيض الاسلام ، خطبه 85.
24. تفسير نمونه ، ج 9، ص 250