قسمت دوم پاسخ:

53. معرفي شخصيت و فساد معارضين. (54)
54. افشاگري در مورد فريبکاران سياسي. (55)
55. ساير معارضين. (56)
56. رجال و شخصيت هاي سياسي. (57)
57. شخصيت هاي مرتبط با وقايع سياسي. (58)
58. ماجراي سقيفه. (59)
59. ميزان تأثير سخنان امام. (60)

مسايل رهبري و امامت در نهج البلاغه را به صورت فشرده تر نيز مي توان دسته بندي نمود و بدين ترتيب تحليل و بررسي کرد:
1. سلسله ي مراتب حاکميت در امامت: کسي که از طرف امام معصوم نيابت دارد، داراي سمت ولايت و حق حاکميت و سلطه ي شرعي است:
فانک فوقهم و والي الامر عليک فوقک والله فوق من ولاک و قد اصطفاک أمرهم. (61)
2. مشروعيت تشکيل دولت: او داراي حق تشکيل دولت و انتخاب وزرا است:
ان شر و زرائک من کان للاشرار قبلک وزيرا» و «اني قد وجهتک الي بلاد قد جرت عليها دول قبلک. (62)
3. فرماندهي نيروهاي مسلح: او بايد به تشکيل و تجهيز ارتش همت گمارد و فرماندهي ارتش را به عهده گيرد:
فول من جنودک أنصحهم في نفسک الله و لرسوله و لامامک و أنقاهم جيبا و أفضلهم حلما. (63)
4. ايجاد نظام شورايي و احترام به آراء و افکار صاحب نظران: او بايد نظام شورايي صحيح را بنيان گذاري و مستقر نمايد:
و لا تدخلن في مشورتک بخيلا يعدل بک عن الفضل و يعدک الفقر و لاجبانا يضعفک عن الامور و لا حريصا يزين لک الشرة بالجور. (64)
5. ايجاد تشکيلات قضايي مناسب با شرايط زمان: او بايد تشکيلات قضايي صالحي را براي برپايي عدالت اجتماعي به وجود آورد:
ثم اختر للحکم بين الناس أفضل رعيتک في نفسک... ثم اکثر تعاهد قضائه و افسح له في البذل ما يزيل عليته. (65)
6. خصلت مردمي بودن و با مردم زيستن: نيروهاي مسلح نظامي و انتظامي نبايد ميان خود و مردم فاصله ايجاد کنند. اين دستور به طور ضمني نشان دهنده ي وجود نيروهاي انتظامي و تشکيلاتي است که امروز به نام نيروي انتظامي ناميده مي شود:
و تقعد عنهم جندک و أعوانک من احراسک و شرطک. (66)
7. حفاظت اطلاعات: لزوم مراعات اصل سرداري و نظام اداري و اطلاعات کشور که نيازمند به افراد و تشکيلات خاصي است:
و اخصص رسائلک التي تدخل فيها مکائدک و أسرارک بأجمعهم لوجوه صالح الاخلاق. (67)
8. نظارت و کنترل: بازرسي مخفي از جريان اداري کشور و نظارت استتار شده بر حسن انجام وظايف اداري:
ثم تفقد أعمالهم و ابعث العيون من أهل الصدق والوفاء عليهم، فإن تعاهدک في السر لامورهم حدوة لهم علي استعمال الامانة... فإن أحد منهم بسط يده الي خيانة اجتمعت بها عليه عندک أخيار عيونک... (68)
9. نظام اداري و استخدامي صالح: نظام استخدامي و مراعات اصول و ارزش ها و جايگزين کردن ضابطه ها به جاي رابطه ها:
ثم انظر في امور عمالک فاستعلم اختبارا و لا تولهم محاباة واثره فانهما جماع من شعب الجور والخيانة وتوخ منهم أهل التجربة و الحياء من أهل البيوتات الصالحة والقدم في الإسلام. (69)
10. صلح و همزيستي و تحکيم آن از طريق عقد قراردادهاي بين المللي: عقد قرارداد صلح با دشمن از وظايف ولي نايب امام است:
و لا تفدعن صلحا دعاک اليه عدوک والله فيه رضي فإن في الصلح دعة لجنودک و راحة من همومک و امنا لبلادک. (70)
11. دوري از خودکامگي و خودمحوري: اجتناب از شيوه ي خود محوري و خودبيني و خودستايي و تبعيض:
«و اياک والاعجاب بنفسک و الثقة بما يعجبک منها و حب الاطراء»، «و اياک و استنثار بماللناس فيه اسوة». (71)
12. ايجاد تحولات اساسي براي رسيدن به خير و صلاح جامعه و تثبيت امور کشور:
و اکثر مدارسة العلماء و مناقشة الحکماء في تثبيت ما صلح عليه أم بلادک و إقامة ما استقام به الناس قبلک. (72)
اين موارد نمونه ي مسؤولت ها و وظايفي است که نماينده و نايب امام بايد در اداره ي کشور و اجراي عدالت برعهده گيرد و متناسب با شرايط زمان و مکانات موجود انجام دهد. بي شک هروظيفه و مسؤوليتي، بدون داشتن اقتدار واختيار متناسب با آن لغو و بي اثر مي باشد.
اثبات مسؤوليت هاي سنگين اداره ي کشور و ايجاد عدالت اجتماعي و اجراي احکام الهي، يک سلسله ولايت ها و اختيارات لازم را ايجاب خواهد کرد. اين بيان را مي توان استدلال ديگري بر اثبات ولايت فقيه به شمار آورد.