دوازده کلام نورانی از مولا امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام درمورد احسان و نیکو کاری
1:الاِحْسانُ غَنَمٌ:
نیکی کردن غنیمت است
2 :البِرُّ ما سَکَنَتْ اِلَیْهِ نَفْسُکَ وَ اَطْمَأَنَ اِلَیْهِ قَلْبُکَ:
نیکوکاری آن است که نفس انسان با انجام آن آرام گیرد و قلب انسان با آن اطمینان پیدا کند.
3:اَحْسِنُ الصَّنایِعِ ما وافَقَ الشَّرایِعَ:
بهترین احسان آن است که موافق احکام شریعت باشد
4 :رأسُ الاِیمان الاحْسانُ الی الناس:
اساس ایمان، احسان و نیکی کردن به مردم است
5: سَبَبُ المُحَبَّةِ الاِحْسانُ:
احسان و نیکی کردن سبب ایجاد محبت و دوستی است.
 6:اَحْسِنْ یُحْسَنْ اِلَیْکَ:
نیکی کن تا در حق تو هم احسان و نیکی شود.
7:عاتِبْ اَخاکَ بِالاِحسانِ اِلَیه وارْدُدْ شَرَّهُ بالاِنْعامِ عَلَیِهِ:
برادر دینی خطاکار خود را با احسان و نیکوکاری سرزنش کن و شرّ او را با خوبی کردن از خودت دور ساز.
 8:عَلَیْکُمْ بَصَنایعِ الاِحْسان و حُسْنِ البرِّ بِذَویِ الرَّحِمِ و الجیران:
بر شما باد انجام دادن کارهای نیک و احسان به خویشاوندان و همسایگان.
9:مَنْ اَحْسَنَ اِلی مَنْ اَساءَ اِلَیْهِ فَقَدْ اَخَذَ بِجَوامِعِ الْفَضْلِ:
هر کس احسان کند به فردی که به او بدی کرده است، در حقیقت همه فضائل اخلاقی و مراتب کمال را در خود جمع کرده است
10:مَنْ بَذَلَ بِرَّهُ اِنْتَشَرَ ذِکْرُهُ:
هر که بسیار احسان کند در بین مردم مشهور می شود
11:بِالاِحْسانِ تُسْتَرَقُ الرِّقابُ:
آدمی با نیکی کردن مردم را مطیع خود می کند
12:مَنْ مَنَّ باِحْسانِهِ کدَّرَهُ:
هر کس که به همراه احسانش منّت بگذارد، آن را تیره و ضایع ساخته است.
آدرس:http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=46704

روزی عرب بادیه نشینی نزد امام حسین علیه السلام آمد و از حضرت خواست تا احسانی در حق او نماید حضرت فرمود حاجت شما چیست ؟عرب نیازش را روی زمین نوشت.حضرت فرمودند:از رسول خدا شنیدم که فرمود نیکی و بخشش به افراد ،به قدر معرفت وشناخت ایشان است(یعنی باید به اندازه شناخت و معرفت شخص فقیر به او احسان و بخشش کرد) وهمچنین پدرم امیرالمومنین فرمود: ارزش هر شخصی احسان و نیکو کاری اوست.از این رو از شما 3 سوال میپرسم (البته این سوالات حضرت برای سنجش معرفت آن مرد بود)؛ اگر به هر 3 سوال پاسخ دهی 3 کیسه طلا و نقره به شما میدهم و اگر به 2 سوال پاسخ دهی 2 کیسه طلا و نقره به شما میدهم و...،آن مرد قبول کرد.حضرت پرسیدند:
1:بهترین عمل کدام است؟ او جواب داد ایمان به خدا.
2:نجات ازهلاکت به چه چیز است؟او جواب داد اطمینان به خدا
3:زینت عبد و بنده خدا به چیست؟ او پاسخ داد: به علم و دانشی که تواءم با حلم و بردباری باشد حضرت پرسیدند: اگر آن را نداشت ؟ اوپاسخ داد فقر توام با صبر و شکیبایی حضرت پرسیدند: اگر آن را نداشت: آن مرد گفت صاعقه ای از آسمان فرود اید و او را نابود کند به اینجا که رسید حضرت خندید و 3 کیسه نقره و طلا به او عطا کرد.
دوستان بیاید امام حسین را الگو قرار دهیم و در احسان و نیکو کاری از یکدیگر سبقت بگیریم.
آدرس:جلوه عشق(قصه هایی از زندگی امام حسین)
                                                                         

1:چگونه عمر خود را زیاد کنیم؟
قال الإمامُ الصّادقُ علیه السلام:یَعیشُ النّاسُ بإحسانِهِم أکثرَ مِمّا یَعیشُونَ بأعمارِهِم ، و یَموتُونَ بذُنوبِهِم أکثرَ مِمّا یَموتُونَ بآجالِهِم .
امام صادق علیه السلام:مردم بیش از آن که با عمر خود زندگى کنند ، با احسان و نیکوکارى خویش زندگی می کنند.و بیش از آن که به سبب فرا رسیدن اجل خود بمیرن،بر اثر گناهان خویش مى میرند(1)
2:مقام شخص نیکوکار درجهان دیگر(آخرت)چگونه است؟
قال رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله:إنَّ لِلجَنّةِ بابا یُقالُ لَهُ بابُ المَعْروفِ ، لا یَدخُلُهُ إلاّ أهْلُ المَعروفِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمودند: بهشت را دروازه اى است به نام «باب المعروف (دروازه خوبى)» که جز اهل احسان و نیکى از آن وارد نمى شوند.(2)
3:بهترین سود برای انسان چیست؟
قال الإمامُ علیٌّ علیه السلام:لا شیءَ أعوَدَ علَى الإنسانِ مِن حِفظِ اللِّسانِ و بَذلِ الإحسانِ 
امام على علیه السلام:براى انسان، چیزى سودمندتر از نگهدارى زبان و بذل احسان و نیکوکارى نیست.(3)
4:مردانگی در چیست؟
قال الإمامُ علیٌّ علیه السلام:یُستَدَلُّ على مُروءَةِ الرّجُلِ بِبَثِّ المَعروفِ ، و بَذلِ الإحسانِ ، و تَرکِ الامتِنانِ .
امام على علیه السلام:زیاد کردن نیکى و بى دریغ احسان کردن و خوددارى از منّت نهادن، نشانه مردانگى مرد است(4)
5:چگونه خود را برای مرگ آماده کنیم؟
قال الإمامُ علیٌّ علیه السلام:إنّما الاستِعدادُ للمَوتِ تَجَنُّبُ الحَرامِ ، و بَذلُ النَّدى و الخَیرِ .
 امام على علیه السلام:آماده شدن براى مرگ، در حقیقت، دورى کردن از حرام و گشودن دست احسان و نیکى است.(5)
آدرس:همه روایات گرفته شده از میزان الحکمه است وشماره انها به ترتیب زیر است
99:1          2754:2        18294:3       18810:4       19295:5    

نیکی و نیکو کاری از صفاتی است که خداوند صاحب این صفت را دوست دارد .همان طوری که خداوند به ما احسان کرده،لازم است ما هم در برابر خوبی های مردم نیکی بیشتری نمایم.اگر کسی به ما بدی کرد برای ادب کردن او،با خوبی واحسان برخورد کنیم،نه این که بدی را با بدی جواب دهیم که باعث زیادی کینه ودشمنی شود.
شیوه مردان الهی این بود ،که اگر کسی به آنها سلام میکرد ،جواب سلام را بهتر وکامل تر می دادند؛و اگردستی برای نیکی به سوی آنها دراز می شد افزون تر پاداش میدادند.
حال اگر کسی تصمیم بگیرد که به مردم نیکی کند و با آنها هم دل و همراه باشد و با دشمن هم تا جایی که مقدور است به نیکی برخورد کند، چون که گاهى باید پاسخ بدى را به نیکى داد، و دشمن را از این طریق شرمنده و شرم سار نمود ، چرا که این کار پر خصومت‏ترین دشمنان‏ را به دوست مهربان‏ تبدیل می کند ! احسان و نیکى اگر به موقع و در جاى خود انجام پذیرد، یکى از بهترین روش هاى مبارزه است‏.و خداوند نیز فرد نیکو کار را یاری و کمک خواهد کرد .و خداوند به این کمک رسانی به افراد نیکو کار وعده داده است .خداوند در سوره مبارکه نحل ایه 128 می فرماید :
 إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَ الَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُون‏
 خداوند با کسانى است که تقوى پیشه مى‏کنند و کسانى که نیکوکارند.
پس دوستان بیاید همه با هم به سوی نیکو کاری حرکت کنیم!!!!!!
                                                 

1:سفارش جبرئل امین چیست؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه واله: إِنَّ جَبْرَئِیلَ الرُّوحَ الْأَمِینَ نَزَلَ عَلَیَّ مِنْ عِنْدِ رَبِّ الْعَالَمِینَ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ عَلَیْکَ بِحُسْنِ الْخُلُقِ فَإِنَّهُ ذَهَبَ بِخَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ أَلَا وَ إِنَّ أَشْبَهَکُمْ بِی أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً
پیامبرخدا صل الله علیه واله فرمودند:جبرئیل از طرف خداوند بر من فرود آمد و گفت: اى محمد خوش اخلاقی را از یاد نبر، که خیر دنیا و آخرت در خوش اخلاقی می باشد، اکنون آگاه باشید کسانى از شما به من بیشتر شباهت دارند که اخلاقش از همه بهتر باشد.
                              
2:افراد مومن چه نشانه هایی دارند؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه واله: الْمُؤْمِنُ هَیِّنٌ لَیِّنٌ سَمِحٌ لَهُ خُلُقٌ حَسَنٌ وَ الْکَافِرُ فَظٌّ غَلِیظٌ لَهُ خُلُقٌ سَیِّئٌ وَ فِیهِ جَبَرِیَّةٌ
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: مؤمن سهل و آسان گیر و نرم خو و جوان مرد و داراى اخلاق خوب است و کافر سخت گیر و درشت خو و داراى اخلاق زشت و تکبر است.
                             
3:بهترین بندگان خداوند چه کسانی هستند؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَفَاضِلُکُمْ أَحْسَنُکُمْ أَخْلَاقاً الْمُوَطَّئُونَ أَکْنَافاً الَّذِینَ یَأْلَفُونَ وَ یُؤْلَفُونَ وَ تُوَطَّأُ رِحَالُهُم
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند:بهترین شما کسانى می باشند که اخلاق آن ها از همه نیکوتر است و با لطف و محبت از مردم پذیرائى می کنند و با مردم انس می گیرند و از آنها دلجوئى می نمایند و وسائل استراحت آن ها را فراهم می سازند
                             
4:با چه عملی خود را به قافله کسانی که نماز می خوانند و روزه می گیرند برسانیم؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه واله: إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیُدْرِکُ بِحُسْنِ خُلُقِهِ دَرَجَةَ قَائِمِ اللَّیْلِ وَ صَائِمِ النَّهَار
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: بنده بخاطر حسن خلق به مقام روزه دار و نمازگزار می رسد
                             
5:چگونه دربهشت همسایه پیامبر باشیم ؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه واله: أَقْرَبُکُمْ مِنِّی مَجْلِساً یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً وَ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِه.
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: نزدیک ترین شما به من روز قیامت کسانى هستند که اخلاق نیک داشته باشند، و با خانواده خود به نیکى رفتار نمایند
                             
آدرس:همه روایات برگرفته از بحارالانوار ج 2 باب حسن خلق

روزی امام سجاد علیه السلام که در علم، شجاعت،جوان مردی ،اخلاق ،ایمان،عبادت و...سرآمد روزگار بود با یاران خود نشسته بودند که شخصی وارد شد و شروع کرد به امام فحش و ناسزا دادن و تا توانست به حضرت توهین کرد و بعد هم راهش را گرفت و رفت.حضرت به یارانش فرمود شما که شنیدید این شخص به من چقدر توهین کرد،دوست دارم که با من بیایید و برویم نزد او تا جواب مرا هم بشنوید .
با هم به راه افتادن و یاران همه در فکر بودن که حضرت چگونه برخورد می کند! و حضرت نیز این آیه از قران را تلاوت می کردند
الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْکاظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِین‏
 (متّقین) کسانى هستند که در راحت و رنج انفاق مى‏کنند و خشم خود را فرو مى‏برند و از (خطاى) مردم مى‏گذرند، و خداوند نیکوکاران را دوست مى‏دارد
تا رسیدند به منزل آن شخص و او را صدا زدند و آن شخص وقتی حضرت را دیدند گمان کردند حضرت برای جواب گویی و دشنام آمده است !حضرت تا او را دیدند فرمودند: ای برادر شما نزد من آمدید و مطالبی ناگوار و بد گفتید ،اگر آنچه از بدی گفتید در من است از خداوند می خواهم که من را بیامرزد ،و اگر آنچه گفتید در من نیست ،خداوند شما را بیامرزد .
آن شخص چون چنین شنید میان دیدگان حضرت را بوسید و گفت :آنچه من گفتم در شما نیست،و من خودم به این بدی ها سزاوار ترم
دوستان این یک راه کار است برای زندگی امروز که تجمعات بیشتر شده ،و اگراینگونه رفتار کنیم بسیاری ازاختلافات و ناراحتی ها به وجود نخواهد امد .پس بیایید با همدیگر مهربان باشیم
آدرس آیه :آل عمران ایه134
آدرس داستان:یکصد موضوع 500 داستان ج 1 ص 31  
                                                                         

1:بزرگترین اعمال چیست؟
قَالَ النَّبِیُّ صل الله علیه و اله: مَا مِنْ شَیْءٍ أَثْقَلَ فِی الْمِیزَانِ مِنْ خُلُقٍ حَسَن
رسول خدا صل اللَّه علیه و آله فرمود: در میزان اعمال هیچ چیزى سنگین تر از حسن خلق نیست
2:چه کسانی به بهشت می روند؟
عَنِ النَّبِیِّ صل الله علیه و اله قَالَ: عَلَیْکُمْ بحُسْنِ الْخُلُقِ فَإِنَّ حُسْنَ الْخُلُقِ فِی الْجَنَّةِ لَا مَحَالَةَ وَ إِیَّاکُمْ وَ سُوءَ الْخُلُقِ فَإِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ فِی النَّارِ لَامَحَالَة
رسول خدا صل الله علیه و اله فرمود: بر شما باد بحسن خلق که خوش خلق بالاخره در بهشت است و از بدخوئى برحذر باشید که بدخلق بالاخره در دوزخ است
3:چگونه بامردم رفتار کنیم؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه و اله: إِنَّکُمْ لَنْ تَسَعُوا النَّاسَ بِأَمْوَالِکُمْ فَسَعُوهُمْ بأَخْلَاقِکُمْ
رسول خدا صل اللَّه علیه و اله فرمود: شما با اموال خود که نمی توانید مردم را در توسعه و آسایش قرار دهید پس با اخلاق خوب و خوش رویی خود مردم را در آسایش و توسعه قرار دهید
4:دین چه کسانی کامل است؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه واله: أَفْضَلُ النَّاسِ إِیمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقا
رسول خدا صل اللَّه علیه و آله فرمود: کامل ترین و باایمان ترین مردم خوش اخلاق ترین آنها است.
5:با خانواده چکونه رفتارکنیم؟
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه و اله أَحْسَنُ النَّاسِ إِیمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً وَ أَلْطَفُ هُمْ بأَهْلِهِ وَ أَنَا أَلْطَفُ کُمْ بِأَهْلِی
رسول خدا صل الله علیه واله :فرمود بهترین مردم از لحاظ ایمان :خوش اخلاق ترین آن ها است. و از لحاظ اخلاق :مهربان ترین آن هاست به خانواده ،و من مهربان تر از شما هستم نسبت به خانواده
آدرس:همه روایات برگرفته از بحارالانوار ترجمه جلد 67 و 68 صفحه 365

ما انسان ها برای زندگی نیاز به اجتماع داریم ،که از آن به جامعه تعبیر می شود و وقتی انسان ها در یک مکان دور هم جمع شدند و جامعه را تشکیل دادن .برای برقراری ارتباط همگی نیاز به یک صفت دارند و آن خوش اخلاقی می باشد.بسیاری از ناهنجاری های جامعه از نبودن این صفت سرچشمه می گیرد .خداوند که خواستار اجرای خوبی ها و زیبایی ها در این جهان می باشد انسان ها را به این صفت خوب دستور داده است .خداوند در سوره مبارک اعراف آیه 199 میفرماید :
خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ
 با آن ها مدارا کن و عذرشان را بپذیر و به نیکی ها دعوت نما و از جاهلان روى بگردان (و با آن ها ستیزه مکن).
پیام های این ایه برای جامعه:
1: همواره باید راه میانه و اعتدال را پیشه کرد. «خُذِ الْعَفْوَ»
2: تنها خوب بودن کافى نیست، باید در جامعه خوبى‏ها را ترویج کرد و سفارش نمود. «وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ»
3: مخاطب آیه تنها پیامبر نیست، هر مسلمان و هر مبلّغ و مصلح اجتماعى باید با لجوجان و جاهلان یاوه ‏گو، برخوردى اعراض آمیز داشته و در برابر توهین و تهمت ‏ها چشم ‏پوشى و صبر کند، نه آنکه درگیر و گلاویز شود. «أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ»
4: در طریق اعراض و عفو و گذشت، نباید به خواسته و گفته‏ جاهلان که بر خلاف مصلحت است توجّه کنیم، بلکه باید محکم و استوار بایستیم. «أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ»
5: مراد از جاهلان، نابخردان و لجبازان است، نه بى‏سوادان.
تفسیر نور جلد 4 صفحه 255

مالک اشتر روزی از بازار کوفه می گذشت و لباس هایش به لباس فقرا شباهت داشت.یکی از بازاریان بر در دکانش نشسته بود مالک را دید و خیال کرد شخص کوچکی است و از روی تمسخر کلوخی را به سوی او انداخت تا دیگران را به خنده در آورد .مالک به او توجه ای نکرد و رفت .شخصی همان نزدیکی ها بود که مالک را می شناخت و این واقعه را هم تماشا می کرد به آن بازاری گفت آیا می دانی شخصی که به او اهانت کردی که بود ؟ بازاری گفت نه،آن شخص گفت او مالک اشتر یار علی علیه السلام بود.
مرد بازاری با شنیدن نام مالک لرزه بر اندامش افتاد و دوان دوان دنبال مالک به راه افتاد تا از او عذر خواهی کند، دید که مالک به مسجد رفت و مشغول نماز شد. صبر کرد تا نماز مالک تمام شد ،خود را روی دست و پای مالک انداخت، مالک سر بازاری را از روی پاهایش بلند کرد و گفت این چه کاری است که میکنی ؟ بازاری گفت من را ببخش که شما را نشناختم و به شما اهانت کردم ،مالک گفت من از تو ناراحت نشدم و به خدا سوگند به مسجد آمدم که برای تو استغفار و طلب آمرزش کنم
مالک با آن همه قدرت در مقابل دیگران این همه خوش اخلاق و مهربان است و الگوی خوبی است برای ما در تمام مراحل زندگی. و بخشیدن دیگران هم یکی از نشانه های اخلاق خوب است. و انسان نباید شخصیت هیچ کس را کوچک بشمارد. 
آدرس یکصد موضوع 500 داستان جلد 1 صفحه 33
                                                                         

هر انسانی از نظر روحی دوست دارد در اجتماعی که زندگی می کند دیگران او را دوست داشته باشند و برای این که به خواسته اش برسد دست به هرکاری می زند و اگر بداند چه رفتاری باعث می شود تا محبت دیگران را به خود جلب کند حتما آن را انجام می دهد رسول گرامی اسلام در طی حدیثی گهربار  روش جلب محبت مردم و از آن مهم تر روش جلب محبت خداوند را بیان فرموده اند.
قال رسول الله صلی الله علیه واله:خِیَارُکُمْ أَحَاسِنُکُمْ أَخْلَاقاً الَّذِینَ یَأْلِفُونَ وَ یُؤْلَفُون
بهترین شما ها خوش خلق ترین شما هایند،آنان که الفت گیرند والفت پذیرند
افراد خوش اخلاق در جامعه زود می توانند دوست انتخاب کنند و با هم نوعان خودشان ارتباط برقرار کنند.ولی این،به این معنی نیست که انسان برای اینکه دیگران را شاد کند دست به کارهای نا شایسته بزند وبخواهد از این راه ها اثبات کند که ادم خوش اخلاقی است.یا در مورد گناه دیگران ساکت باشد.یا به گناه آن ها لبخند بزند بلکه باید از روی محبت راهی را پیدا کند که شخص گناه کار را از اصرار به گناه باز دارد.
آدرس:تحف العقول ص 45