یکی از اعمالی که بسیار اهمیت دارد استغفار کردن می باشد.استغفار در لغت به معنای طلب مغفرت و در اصطلاح به معنای درخواست زبانی و عملی آمرزش گناهان از خداوند می باشد.اسغفار آن قدر مهم می باشد که حتی پیامبران نیز خود را به این صفت مزین کرده اند.
استغفار پیامبران:
1:حضرت آدم و حوا علیهم السلام استغفار کردند:هنگامى که آدم و حوا،به نقشه شیطانى ابلیس،واقف شدند و نتیجه کار خلاف خود را دیدند به فکر جبران گذشته خود افتادند و نخستین گام را اعتراف به ظلم و ستم بر خویشتن،در پیشگاه خدا قرار دادند و گفتند:
اى پروردگار!! ما،به خود ستم کردیم و اگر ما را نیامرزى و بر ما رحمت نیاورى از زیان دیدگان خواهیم بود«1»
واقعا براى توبه و بازگشت به سوى خدا و اصلاح مفاسد نخستین گام این است که انسان از مرکب غرور و لجاجت پائین بیاید و به خطاى خویش اعتراف کند،اعترافى سازنده و در مسیر تکامل و خود سازی.
2:حضرت نوح علیه السلام استغفار کرد:این طلب آمرزش براى این است که نوح مى خواهد بگوید:گرچه من صدها سال تبلیغ مستمر داشتم،و هر گونه زجر و شکنجه را در این راه تحمل کردم،اما چون ممکن است ترک اُولایى در این مدت از من سر زده باشد،من از آن هم تقاضاى عفو مى کنم،و هرگز خود را در پیشگاه مقدست تبرئه نمى نمایم و لذا دست به درگاه الهی بلند کرده و این گونه با خدا نجوا می کند:
اى پروردگار من،مرا و پدر و مادرم را و هر که را با ایمان به خانه من وارد شود و نیز مردان مؤمن و زنان مؤمن را بیامرز و ستمکاران را جز به هلاکت شان میفزا«2»
و چنین است حال اولیاء اللَّه که بعد از آن همه زحمت و تلاش در راه خدا باز هم خویش را مقصر مى دانند و هرگز گرفتار غرور و خود بزرگ بینى نمى شوند
3:حضرت ابراهیم علیه السلام استغفار کرد:انسان همیشه وقتی درخواست هایش را شروع می کند سعی می کند آخرین درخواست را طوری جامع بیان کند که همه درخواست هایی قبلی را پوشش دهد و در سوره ابراهیم،حضرت ابراهیم از خداوند درخواست هایی دارد و آخرین درخواست حضرت در این سوره درخواست استغفار می باشد حضرت به خداوند این گونه عرضه می دارد:
اى پروردگار ما،مرا و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در روزی که حساب برپا می شود بیامرز«3»
4:حضرت موسی علیه السلام استغفار کرد:حضرت موسی یکی از پیامبرانی است که از نظر مقام و منزلت بسیار بالاست تا جایی که حضرت را کلیم الله یعنی کسی که با خدا حرف می زند نامیده اند اما حضرت هم خود را مزین به صفت استغفار نموده و به خداوند این گونه عرضه می دارد:
اى پروردگار من،من به خود ستم کردم،مرا بیامرز.و خدایش بیامرزید.زیرا آمرزنده و مهربان است«4»
5:رسول اکرم علیه السلام استغفار کرد:رسول گرامی اسلام برای احیا دین مبین اسلام و بیرون آوردن انسان ها از جهل و نادانی زحمات طاقت فرسایی کشیدند و درجات معنوی بالای داشتند تا جایی سفر آسمانی معراج هم داشتند ولی با این حال خود را بی نیاز از استغفار ندانستند و لذا همیشه استغفار می کردند همان گونه که از امام صادق نقل شده است که حضرت فرمودند:
رسول خدا (ص) در هر روز هفتاد بار از خدا عز و جل آمرزش مى جست و به درگاه خدا عز و جل هفتاد بار توبه مى کرد«5»
منابع:
1:قالا رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرینَ«سوره اعراف آیه 23»
2:رَبِّ اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ لا تَزِدِ الظَّالِمینَ إِلاَّ تَباراً«سوره نوح آیه 28»
3:رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِساب«سوره ابراهیم آیه 41»
4:قالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسی فَاغْفِرْ لی فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم«سوره قصص آیه 16»
5:عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کُلِّ یَوْمٍ سَبْعِینَ مَرَّةً وَ یَتُوبُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَبْعِینَ مَرَّةً«کافی ج 2 ص 504»