همان گونه که در مطالب قبلی به برخی از آسیب هایی که می تواند جامعه را به سوی سقوط بکشاند اشاره کردم در این مطلب نیز به موارد دیگر این آسیب ها می پردازم:
آسیب های اجتماعی:
1:اسراف:اسراف به معنى هر گونه تجاوز از حد و اندازه در هر کارى می باشد که انسان انجام مى ‏دهد،ولى غالباً این کلمه در مورد هزینه ‏ها و خرج ها گفته مى‏ شود،بدون شک،نعمت ها و مواهب موجود در کره زمین،براى ساکنانش کافى است،امّا به یک شرط،و آن این‏که بیهوده به هدر داده نشوند،بلکه به صورت صحیح و معقول و دور از هرگونه افراط و تفریط مورد بهره‏ بردارى قرار گیرد،زیرا این مواهب آن قدر هم زیاد و نامحدود نیست که با بهره‏ گیرى نادرست،آسیب نپذیرد!و اگر جامعه ای بخواهد همیشه پا بر جا بماند و خوشبتخی در آن حاکم باشد باید همه از اسراف دوری نمایند.همان گونه که امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید امیر المومنین به کارگزاران حکومتی خود نوشت:
قلم هاى خود را باریک بتراشید«تا ریز تر بنویسند» و سطرهاى نامه‏ هایتان را بهم نزدیک نمائید،و به من آن چه زیادیست ننویسید و همان مقصود را ساده بنویسید و از پر نویسى بپرهیزید،تا اموال مسلمانان زیان نبیند«1»
این روایت برای همه حجت را تمام کرده است به خصوص برای کسانی که با بیت المال مسلمین سر و کار دارند،و کسانی که می خواهند روی کرسی های مجلس بنشینند،این افراد از همین الان باید مواظب باشند که وارد اسراف نشوند،در تبلیغات خود و در دیگر قسمت های زندگی خدایی نکرده از در اسراف و زیاده روی وارد نشوند و اموال خود و بیت المال را حیف و میل ننمایند...
2:ظلم:ظلم یعنى حق دیگرى را گرفتن و به خود اختصاص دادن،یا حق کسى را گرفتن و به دیگرى دادن،یا تبعیض قائل شدن،به این ترتیب که به بعضى حقوقشان را بدهند و به بعضى ندهند.واقعا ظلم در هر جامعه ای که باشد آن جامعه را به سوی سقوط می کشاند همان طور که حکومت دیکتاتورهای مصر و لیبی و بحرین و...به خاطر ظلمی که به مردمشان کرده بودند ساقط شدند و در روایات هم به این واقعیت تصریح شده است که اگر حاکم منطقه ای کافر باشد حکومتش سقوط نمی کند ولی اگر ظالم باشد حتما حکومت او ساقط خواهد شد«2»امیر المومنین در این زمینه می فرماید:
هرکس«فرمانروایی،حاکم،ریس جمهور و ..» که با رعیت«زیردستان»خود با ظلم رفتار کند،خداوند ملکش «فرمان رواییش»را زایل کند و نابودی و هلاکتش را سریع گرداند.«3»
   
منابع:
1:عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع کَتَبَ إِلَى عُمَّالِهِ أَدِقُّوا أَقْلَامَکُمْ- وَ قَارِبُوا بَیْنَ سُطُورِکُمْ- وَ احْذِفُوا عَنِّی فُضُولَکُمْ وَ اقْصِدُوا قَصْدَ الْمَعَانِی- وَ إِیَّاکُمْ وَ الْإِکْثَارَ- فَإِنَّ أَمْوَالَ الْمُسْلِمِینَ لَا تَحْتَمِلُ الْإِضْرَا«خصال صدوق، ج1، ص310»
2:الملک یبقى مع الکفر و لا یبقى مع الظّلم«بحار الانوار ج 72 ص 331»
3: مَنْ عَامَلَ رَعِیَّتَهُ بِالظُّلْمِ أَزَالَ اللَّهُ مُلْکَهُ وَ عَجَّلَ بَوَارَهُ وَ هُلْکَهُ [هَلَاکَهُ‏«غرر الحکم ص 346»