خداوند متعال به بندگانش خیلی ارزش و احترام قائل است و به هیچ قیمتی راضی نمی شود آبروی بندگانش از بین برود و این اهمیت تا حدی است است که در روایتی از وجود نازنین امام صادق علیه السلام نقل شده است که ایشان فرمودند:آبروی مومن از کعبه هم بالا تر است«1»
چگونه آبروی دیگران را حفظ کنیم؟
1:توجه داشتن به ثواب آبرو داری:ما هر کار اقتصادی که می خواهیم انجام دهیم اول به سود و ضرر آن توجه داریم و اگر بدانیم آن کار برای ما خیلی سود آور است در انجام آن تردید نمی کنیم ،چه خوب است در کارهای معنوی هم این قانون را پیاده کنیم و از ثواب های بسیار زیادی که در حفظ آبرو است به نحو احسن استفاده کنیم. روایات در مورد عیب پوشی مردم که نتیجه این عیب پوشی حفظ آبروی مردم است،ثواب های بسیار خوبی را وعده داده است و اصلا راز به دست آوردن بهشت در راز پوشی و حفظ آبرو داری مردم می باشد همان گونه که در روایت بسیار زیبایی از وجود گرامی رسول اکرم نقل شده است که حضرت فرمودند:
هر کس از آبروی برادر مسلمان خود دفاع کند مطمئنا بهشت بر او واجب می شود«2»
2:توجه به ضرر بی آبرو کردن دیگران:به دست آوردن عیوب مردم و از بین بردن آبرویشان هم ضرر های زیادی دارد از جمله این که:انسان دیگر دوست داشتنی نیست.همان گونه که امیر المومنین می فرماید:
هر کس تفحص کند عیب های مخفی مردم را،محروم گرداند خداوند او را از دوستی دل ها.
3:دیگران را با نام نیک صدا زدن:اسم هر کسی جزئی از شخصیت او می باشد و هر چه اسمش زیباتر برده شود شخصیت او بالاتر می رود و در مقابل هر چه کلمات زشت به اسم او پیوند بخورد باعث بی آبرویی او می گردد.و خداوند به بندگانش دستور داده است که همدیگر را با اسم های زشت و نا پسند یاد نکنند همان گونه که در قرآن می فرماید:
با القاب زشت و نا پسند یکدیگر را یاد نکنید،بسیار بد است که بر کسی پس از ایمان نام کفر آمیز بگذارید و آن ها که توبه نکنند ظالم و ستمگرند.«3»
بسیاری از افراد بی بند و بار در گذشته و حال اصراد داشته و دارند که بر دیگران القاب زشتی بگذارند و از این طریق آن ها را تحقیر نموده و آبرویشان را ببرند و دین مبین اسلام صریحا از این عمل زشت نهی نموده است.
روزی صفیه«همان زن یهودی که بعد از ماجرای فتح خیبر مسلمان شد و به همسری پیامبر اسلام در آمد»در حالی که اشک می ریخت خدمت پیامبر آمد و عرض کرد که عایشه مرا سرزنش می کند و می گوید ای یهودی زاده.پیامبر به او فرمود:چرا به عایشه نگفتی که شوهرم پیامبر است...
در واقع عایشه می خواسته است با گذاشتن لقب بد«ای یهودی زاده» آبروی او را از بین برده و تحقیرش کند.که این موضوع به حدی مهم بود که آیه فوق نازل شد و مردم را از گذاشتن لقب های بد برای یکدیکر نهی کرد.«4»
4:فرصت دادن در اداء قرض:اول این که خود قرض دادن باعث می شود که شخص بدهکار بتواند با دادن پول دیگری آبرویش را حفظ کند و اگر کسی هم که به دیگری قرض داده است و زمان دریافت پولش رسیده است،اما اگر به بدهکار مدتی فرصت داه شود می تواند قرضش را داء کند،باید به او فرصت داد و نباید کاری کرد که او میان مردم بی آبرو شود.همان گونه که خداوند می فرماید:
و اگر بدهکار تنگ دست بود،او را تا هنگام توانایی مهلت دهید،و در صورتی که واقعا توان پرداخت ندارد اگر ببخشید بهتر است،اگر نتایج آن را بدانید.«5»
              

منابع:
1: عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْمُؤْمِنُ أَعْظَمُ حُرْمَةً مِنَ الْکَعْبَه«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار ج‏ 64 ص 71»
2:مَن رَدَّ عِرضِ أخیهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ البتّهَ«وسایل الشیعه ج 12 ص 29»
3:یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیم«حجرات آیه 12»
4:تفسیر نمونه ج 22 ص 180»
5:وَ إِنْ کانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلى‏ مَیْسَرَةٍ وَ أَنْ تَصَدَّقُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُون«بقره آیه 280»

در پست قبلی«راه های حفظ آبرو » مطالبی در مورد حفظ آبرو بیان کردم و در این پست تصمیم دارم ادامه آن را بنویسم.ان شاالله
راه های حفظ آبرو:
1:انتخاب دوست مناست:مردم در برخورد با واقعیت ها دو دسته هستند،عده ای واقعیت را هر چند تلخ و نا گوار باشد می پذیرند و با عبرت از آن چه رخ داده در صدد اصلاح خویشتن بر می آیند و گروهی از مردم که تعدا آن ها کم نیست،واقعیت ها را انکار می کنند و از آن فرار می کنند در حالی که این فرار،مشکل را حل نمی کند و بلکه مشکل ساز هم می شود،به همین دلیل دوستانی که به جای انتقاد سازنده و صحیح سعی دارند عیوب را کتمان کنند و برای ارضای کاذب خاطر دوست خود نقایص او را بپوشانند و یا آن عیب را خوبی و حُِسن جلوه دهند نه این که به دوست خود خدمتی نکرده اند بلکه او را در جهت بی آبرویی قرار داده اند در حالی که دوست می تواند در خلوت،با زبان نیکو عیب دوستش را به او گوش زد کند همان گونه که مولای متقیان امیر المومنین می فرماید:
بدترین دوستان تو کسانی هستند که با تو چرب زبانی می کنند و عیوب تو را می پوشانند.«1»
2:پرهیز از گناه:گناه مانند نقطه سیاهی دل انسان را سیاه می کند و اگر گناه ادامه داشته باشد انسان را به رسوایی می کشاند و حال کسی که دوست دارد شخص آبرو مندی باشد و از عزت و شخصیت بالایی برخوردار باشد باید گناه را ترک کند همان گونه که در روایت بسیار زیبایی از حضرت علی علیه السلام این گونه آمده است که حضرت فرمودند:
کسی که می خواهد با شخصیت شود باید از گناه پرهیز کند«2»
3:پرهیز از غیبت:در میان گناهان کبیره کمتر گناهی مانند غیبت نشانه پستی و ضعف و زبونی و نا جوان مردی است،آن ها که به مذمت و عیت جویی مردم در پشت سر آن ها می پردازند و آبرو و حیثیت افراد را با افشای عیوب پنهانی می برند،و آتش حسد و کینه خود را به این وسیله فرو می نشانند،افرادی ناتوان و فاقد شخصیت هستند که در مبارزه بی دلیل و ظالمانه خود شهامت ندارند و تمام قدرتشان این است که از پشت خنجر بزنند.همان گونه که امام علی علیه السلام می فرماید:
غیبت کردن آخرین تلاش افراد ناتوان است«3»
4:حفظ پاک دامنی:در ماجرای حضرت یوسف،زن عزیز مصر یوسف را تهدید کرد که اگر با من زنا نکنی تو را به زندان می اندازم و آبرویت را می برم اما حضرت در مقابل خواسته های هوس آلود آن زن ایستادگی کرد و حتی زندان را هم تحمل کرد و در نهایت همین زندان پله ترفی و پیشرفت حضرت یوسف گردید و به خواست خداوند او بر تخت قدرت عزیز مصر تکیه زد و با تقوا و پاک دامنی آبرویش را حفظ کرد و همه آلوده گان رسوا شدند و کنار رفتند.«4»
5:سخاوت:بخشش و سخاوت محبت دوست و دشمن را جلب می کند و بر عدد دوستان می افزاید و از دشمان کم می کند و باعث حفظ آبروی انسان می شود همان گونه که مولای متقیان می فرماید:
جود و بخشش آبروی انسان را حفظ می کند«5»
                     

منابع:
1:شَرُّ اخْوانِکَ مَنْ داهَنَکَ فى نَفْسِکَ وَ ساتَرَکَ عَیْبَک« غرر الحکم، جلد 4، صفحه 173، شماره 5725»
2: «مَنْ احَبَّ الْمَکارِمَ اجْتَنَبَ الَمحارِم« بحار الانوار، جلد 74، صفحه 419»
3: الْغیبَةُ جُهْدُ الْعاجِز« نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 461»
4:خلاصه ای از آیات 32 تا 34 سوره یوسف
5:حَارِسُ الاعْرَاض« غررالحکم، حدیث 333»

همه ما دوست داریم که مقام و منزلت بالایی در جامعه داشته باشیم و همه به ما به عنوان یک شخصیت با ارزش نگاه کنند و به عبارت ساده تر دوست داریم همیشه آبرو مندانه زندگی کنیم،همان گونه که هر کاری برای خود راه کار های خاصی دارد برای حفظ آبرو و شخصیت هم اهل بیت پیامبر راه کار هایی ارائه نموده اند که من به چند مورد آن اشاره می کنم:
راه کارهای حفظ آبرو:
1::پرهیز از شوخی:اگر مزاح و شوخی در حد اعتدال و صرفا جهت ادخال سرور و شادمانی در قلب مومن و رفع خستگی ها و اندوه ها باشد و تمام جهات شرعی در آن رعایت گردد یقینا کار خوب و ارزشمندی است اما اگر شوخی به قصد انتقام جویی و بردن آبروی افراد باشد و از این راه بخواهد دشمنی خود را اعمال کند یقینا کار بسیار زشت و ناپسندی می باشد و همچنین اگر در مزاح و شوخی از کلمات رکیک و زشت استفاده شود و یا با افرادی که جنبه شوخی ندارند شوخی کند باعث از بین رفتن آبروی انسان می شود همان گونه که امام صادق علیه السلام در این مورد فرموده اند:
از شوخی بپرهیزید که آبرو و اُبهت انسان را می برد.«1»
باز حضرت در روایت دیگری می فرماید:هنگامی که کسی را دوست داشتی مزاح با او مکن و با او جر و بحث منما.«2»
2:صداقت و راست گویی:واقعا صداقت و راست گویی به انسان آبرو می بخشد و در مقابلش دروغ است که وقتی افشا شود آبروی انسان را از بین همان گونه که امیر المومین علی علیه السلام می فرماید:
همیشه راست گویی را پیشه کن چون هر کسی که در سخنانش راست گو باشد قدر و مقام او در جامعه بالا می رود«3»
3::بازگو نکردن اسرار:در بعضی از روایات توصیه شده است که همه اسرار زندگی خصوصی خود را حتی به نزدیکترین دوستان نگویید چرا که روزی ممکن است ورق برگردد و آن دوست دشمن شود و با افشای اسرار شما آبرویتان را خدشه دار نماید.همان گونه که امام صادق علیه السلام می فرماید:
دوستت را بر آن مقدار از اسرارت آگاه ساز،که اگر دشمنت را از آن اگاه سازی به تو زیانی نرسد،چرا که دوست ممکن است روزی دشمن شود.«4»
4:حلم و برد باری:حلم و برد باری آثار بسیار زیادی دارد از جمله این که مایه عزت و آبرو است،چرا که همه مردم حلم و برد باری در مقابل افراد نادان و لجوج را دلیل بر شخصیت و ظرفیت و عقل می شمرند همان گونه که امام علی علیه السلام می فرماید:
آن کس که حلم پیشه کند بزرگ و سرور می شود«5»
5:عفو و گذشت:در نظر مردم عفو و گذشت نشانه بزرگواری و شخصیت و سعه صدر است در حالی که انتقام جویی نشانه کوتاه فکری و عدم تسلط بر نفس می باشد همان گونه که رسول گرامی اسلام می فرماید:
بر شما باد به عفو و گذشت چرا که عفو چیزی جز عزت بر انسان نمی افزاید«6»
                    


منابع:
1:ایَّاکُمْ وَ الْمَزاحَ فَانَّهُ یَذْهَبُ بِماءِ الْوَجْهِ وَ مَهابَةِ الرِّجال«اصول کافی ج 2 ص 665 حدیث 16»
2:اذا احْبَبْتَ رَجُلًا فَلا تُمازِحْهُ وَ لا تُمارِه«اصول کافی جلد 2 ص 665 حدیث 9»
3:عَلَیْکَ بِالصِّدْقِ، فَمَنْ صَدَقَ فِى اقْوالِهِ جَلَّ قَدْرُه«شرح غرر الحکم ج 4 ص 296»
4:لا تَطَّلِعْ صَدِیقَکَ مِنْ سِرِّکَ الَّا عَلى مالَوْ اطَّلَعْتَ عَلَیْهِ عَدُّوکَ لَمْ یَضُرْکَ، فَانَّ الصَّدیقَ قَدْ یَکُونُ عَدُّواً یَوْماً ما«میزان الحکمه حدیث شماره 8419»|
5:مَنْ حَلُمَ ساد«بحار الانوار ج 74 ص 208»
6:علیکم بالعفو فَانَّ الْعَفْوَ لا یَزیدُ الَّا عِزّا«اصول کافی ج 2 ص 108»

صبح زود از خواب بیدار می شویم و برای یک زندگی آبرو مندانه تا شب تلاش می کنیم و دوست داریم که نزد دوستان و آشنایان سر بلند باشیم و عزت و کرامت خود را حفظ کنیم.
عزت و آبرو خیلی با ارزش می باشد و به خاطر همین ارزش بالایی که دارد به دست آوردن آن و حفظ کردنش نیز بسیار سخت می باشد و آن قدر سخت می باشد که امام سجاد علیه السلام آن را از خداوند متعال درخواست می کند.حضرت در دعایی بسیار دل نشین با خدای این گونه نجوا می کند:
بار خدایات نفس من را به تقدیرات خود مطمئن و به قضائت راضی و خوشنود و به یاد و خواندنت حریص و نسبت به برگزیده گان از دوستانت محب و علاقه مند قرار بده،خداوند من را در زمین و آسمان محبوب دیگران قرار بده.«1»
امام در این فراض از دعایش به نکته قابل توجهی اشاره دارد،رمز و راز به دست آوردن و حفظ کردن آبرو در این است که انسان به مقدرات الهی راضی باشد و برای تغیر این مقدرات از راه نا درست وارد نشود بلکه از راه های درست تقدیر خود را طبق علاقه اش قرار دهد.
حضرت مریم شخصی بود که دوران نوجوانی و جوانی خود را در راه اطاعت و بندگی الهی صرف کرد و به دستورات الهی پایبند بود و تمام کوشش به دست آوردن رضایت الهی بود و به همین جهت خداوند به ایشان فرزندی عنایت فرمود که داری آبرو و شخصیت بالا در این دنیا و اخرت می باشد همان گونه که خداوند در قرآن می فرماید:
به یاد آور هنگامی را که فرشتگان گفتند:ای مریم خداوند تو را به کلمه ای«وجود با عظمتی» از طرف خودش بشارت می دهد که نامش«مسیح،عیسی پسر مریم»است در حالی که در این چهان و در آخرت صاحب شخصیت و از مقربان الهی خواهد بود.«2»
از نکاتی که بیان شد این مطلب زیبا به دست می آید که تنها راه مطمئن برای به دست آوردن شخصیت و کرامت بندگی خداوند می باشد و اگر راهی غیر از این انتخاب شود مطمئنا انسان را به عزت و کرامت نمی رساند و بر عکس او را بی شخصیت و بی آبرو می نماید.
                             

منابع:در ادامه مطلب  ادامه مطلب...

امروز داشتم در آینه نگاه می کردم که چند نخ موی سفید در محاسنم مشاهده کردم،بعد از کمی دقت،دیدم محاسنم به هم ریخته و نا مناسب است،کمی که بیشتر دقت کردم دیدم موهایم هر تارش به یک سویی رفته است،همین طور که غرق نگاه بودم متوجه لکه ای در صورتم شدم که از رنگ خودکار به جا مانده بود...
خلاصه مشاهد این همه عیب من را به فکر فرو برد،با خودم گفتم خوب است که آینه ساخته شد و گرنه من چطور عیب های خودم را متوجه می شدم؟کمی عمیق تر به این مساله فکر کردم و یک نکته ظریف به ذهنم خطور کرد:چقدر آینه خوب است!به خاطر این که اولا:آینه دنبال عیب من نبود بلکه من برای فهمیدن زشتی و زیبایی صورتم به او مراجعه کردم.ثانیا:عیبم را به من نشان داد قبل از این که نزد دیگران ضایع شوم.
ثالثا:عیب را فقط به خود من گفت نه به دیگران«آینه آبرو داری کرد»رابعا:از همه مهم تر من بعد از فهمیدن عیبم از آینه ناراحت نشدم و اگر جا داشت به او جایزه هم می دادم.خامسا:آینه همان موقع که عیب های من را گوشزد می کرد زیبایی های من را هم نشان می داد،و من از آینه ممنون شدم که هم زیبایی من را نشان داد و هم زشتی و عیوب من را...
راستی بیایید آینه هم باشیم در ضمن این که دنبال عیب تراشی برای دیگران نباشیم و اگر روزی عیبی را از کسی مشاهده کردیم تا جایی که امکان دارد آن را بپوشانیم و در صورتی که ببنیم آن عیب او را لکه دار کرده و ممکن است آبرویش را ببرد با بهترین زبان و با گفتن زیبایی ها و خوبی های آن فرد عیوبش را هم مانند آینه به او گوش زد کنیم و از گفت عیب کسی به دیگران خود داری کنیم.زیرا این کار هم در نظر مردم کار خوبی نیست و هم در پیشگاه خداوند متعال.
همان گونه که در روایت بسیار زیبایی از امام رضا علیه السلام وارد شده است که این امام رئوف فرمودند:
هر کس داستانی از برادر دینی خود بگوید به قصد نکوهش و بد نامی او تا از چشم مردم بیفتد خدا او را از ولایت خود به ولایت شیطان بیرون می کند«1»
اگر این شخص دوست دارد عیب شخص خطا کار از بین برود باید مانند آینه عمل کند و اگر غیر از این عمل نماید کارش آن قدر زشت است که حتی در برخی از روایات آمده شیطان هم شرم دارد چنین شخصی را در لیست یاران خود قرار دهد.«2»
و به خاطر همین است که خداوند در قرآن می فرماید:از آن چه نمی دانی پیروی نکن چرا که گوش و چشم و دل ها همه مسئول هستند.«3»
حال که این گونه است بهتر است به زبان مبارک هر حرفی را نزنیم و در مورد عواقب حرفمان قبل از گفتن فکر کنیم و نسب به هر کسی بدون دلیل سوء ظن نداشته باشیم و به هر حرفی گوش فرا ندهیم و لااقل اگر شنیدیم بدون تحقیق به دیگری بازگو نکنیم که شاید خدایی نخواسته ندانسته آبروی شخصی را ببریم.
               
منابع:
ا:عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ ع قَالَ مَنْ رَوَى عَلَى مُؤْمِنٍ رِوَایَةً یُرِیدُ بِهَا شَیْنَهُ وَ هَدْمَ مُرُوَّتِهِ لِیَسْقُطَ مِنْ أَعْیُنِ النَّاسِ أَخْرَجَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ وَلَایَتِهِ إِلَى وَلَایَةِ الشَّیْطَان«امالی صدوق ص 476»
2:مَنْ رَوَى عَلَى مُؤْمِنٍ رِوَایَةً یُرِیدُ بِهَا شَیْنَهُ- وَ هَدْمَ مُرُوَّتِهِ لِیَسْقُطَ مِنْ أَعْیُنِ النَّاسِ- أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ وَلَایَتِهِ إِلَى وَلَایَةِ الشَّیْطَانِ فَلَا یَقْبَلُهُ الشَّیْطَان«بحار الانوار ج 72 ص 168»
3:وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلا«اسراء آیه 36»

یکی از مسائلی که ممکن است زیاد به آن توجه نشود حفظ آبروی مردم است.و گاهی انسان ها دانسته یا ندانسته ممکن است آبروی هم نوعانشان را از بین ببرند.این در حالی است که آبروی هر کسی از جان و مالش مهم تر است همان گونه که در روایتی از رسول گرامی اسلام نقل شده است که ایشان فرمودند:
ای مردم خون و مال و آبروی شما تا قیام قیامت حرمت دارد.«1»
همان گونه می بینید رسول گرامی اسلام آبروی افراد را همسان و مساوی خونشان قرار داده است و همان گونه که ریختن خون کسی یا دزدیدن اموال کسی کار بسیار زشت و از گناهان کبیره است از بین بردن شخصیت و آبروی افراد نیز گناه بسیار بزرگی می باشد.
اهل بیت خودشان به این مسائل خیلی اهمیت می دادند و حتی اگر کمک مالی می خواستند به کسی بکنند طوری این کار را انجام می دادند که حرمت و احترام افراد حفظ شود.
نقل کرده اند روزی  مولای متقیان امیر المومنین علیه السلام مقداری خرما برای فردی فرستان،آن فرد شخص آبرو مندی بود و از کسی درخواست کمک نمی کرد و صورت را با سیلی سرخ نگه می داشت،فرد دیگری عمل حضرت را مشاهده کرد و به حضرت اعتراض کرد و گفت:او که از شما درخواست کمک نکرد چرا کمکش کردی؟و چرا این همه زیاد به او کمک کردی؟حضرت فرمودند:خداوند امثال تو را در جامعه زیاد نکند،من کمک می کنم و تو بخل می ورزی!
اگر من بعد از درخواست او کمک می کردم که خدمتی در حق او انجام نداده بودم.اگر او درخواست می کرد و من به او کمک می کردم،کمک من به قیمت از بین رفتن آبرویش بود همان آبرویی که با سجده و بندگی در راه خدا کسب کرده است.من بدون درخواست کمک کردم که عرق شرمندگی نریزد.«2»
از این داستان این نکته به دست می آید که حتی کمک کردن هم باید به گونه ای باشد که کرامت و ارزش انسان ها حفظ شود.و البته همان گونه که دیگران باید سعی و تلاش کنند تا کرامت افراد حفظ شود خود افراد هم باید در این زمینه تلاش کنند و برای به دست آوردن یک لقمه نان دست خواهش و تمنا به سوی دیگران دراز نکنند همان گونه که امیر المومنین در روایت بسیار زیبایی می فرماید:
آبروی تو چون یخی جامد است که درخواست،آن را ذره ذره آب می کند پس بنگر که آن را نزد چه کسی فرو می ریزی؟.«3»
حضرت در این روایت آبروی انسان را به قالب یخی تشبیه کرده است که سختی و حرارت خواهش و درخواست از دیگران آن را ذوب می کند و از بین می برد.واقعا انسان وقتی می خواهد از دیگران درخواستی بکند عرق از سر و رویش جاری می شود،و البته گاهی این درخواست لازم است که در این صورت نباید از هر کسی درخواست و خواهش داشت،بلکه از شخصی کمک خواست که مومن و راز نگه دار باشد.
                   
منابع:1
1:ایها الناس ان دِماءَکم و اعراضَکم علیکم حرامٌ الی آن تلقوا ربَکم«تحف العقول ص 30»
2:وسائل الشیعه ج 2 ص 118
3:ماءُ وَجْهِکَ جامِدٌ یُقْطِرُهُ السُّؤ الُ، فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ.«نهج البلاغه حکمت شماره 346»

امروزه همه به دنبال کسب آبرو و بزرگی هستند و برای همین هم کارهای مختلفی انجام می دهند،برخی ماشین گران قیمتی تهیه می کنند و به نظر خودشان با این کار کسب آبرو می کنند و می خواهند به همه بگوید من انسان بزرگی هستم،برخی خانه مجلل با پرده ها و فرش ها و ظرف های گران قیمت را جهت کسب آبرو دست پا می کند،برخی مهمانی های پر خرج با چند نوع غذا و ریخت و پاش هایی که در این مهمانی ها است را جهت نشان دادن عزت و بزرگی به راه می اندازند،برخی با افراد سرمایه دار طرح دوستی می ریزند و از بودن در کنار این افراد احساس بزرگی و شخصیت می کنند،خلاصه هر کسی به راهی متوسل می شود که از آن راه کسب آبرو کند.به راستی چه راهی در کسب بزرگی و عزت و آبرو کم خرج تر و پر ثمر تر است؟
من امروز داشتم در مورد این سوال مطالعه می کردم به این خاطر که فکر می کنم این موضوع خیلی مهم است.برخی پا را از این روش هایی که ذکر کردم فرا تر می گذارند و با دشمنان خدا طرح دوستی و همکاری می ریزند تا به این وسیله کسب آبرو و بزگی نمایند،واقعا از دیدگاه شما برای کسب بزرگی و آبرو به چه کسی باید متوسل شد؟
امروز در مطالعاتم یک راه کار بسیار ساده و در عین حال شیرین و کم هزینه یافتم،من به این نتیجه رسیدم که بهترین راه برای کسب،عزت و آبرو تمسک به قدرت و منزلت خداوند متعال است خداوند،علم،ثروت،قدرت،مهربانی،و همه چیزهایی که برای کسب عزت و آبرو لازم است را دارا می باشد.
با تمسک به علم الهی انسان عالم می شود،با تمسک به ثروت الهی همه آسمان و زمین فرمان بردار او می شوند،با تمسک به قدرت الهی انسان می تواند در مقابل نمرود ها و فروعون های زمان یک تنه ایستادگی کند و قدرت مند باشد،با تمسک به مهربانی خداوند او در دل های مردم عزیز می شود.خلاصه هر کس به دنبال کسب آبرو و بزرگی می باشد راهش را در اتصال به خداوند پیدا کند.
خداوند برای این که بندگانش راه را اشتباه نروند،و برای کسب عزت و بزرگی دست به دامن دشمنان و ابزار نادرست نشوند در کلمات شفا بخش قرآن مجید این راه را نشان داده و فرموده است:
همان ها که کافران را به جای مومنان دوست خود انتخاب کرده اند،آیا این ها می خواهند از آن ها کسب عزت و آبرو کنند،با این که همه عزت ها و آبرو ها مخصوص خداوند است؟
این آیه به همه مسلمانان هشدار می دهد که عزت خود را در همه شئون زندگی،اعم از شئون اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی،شخصی و سیاسی و مانند آن را در دوستی با دشمنان الهی نجویند،بلکه تکیه گاه خود را ذات پاک خداوندی قرار دهند که سرچشمه همه عزت ها و بزرگی هاست،و غیر خدا از دشمنان اسلام نه عزتی دارند که به کسی ببخشند و نه اگر می داشتند قابل اعتماد بودند،زیرا هر روزی که منافع آن ها اقتضا کند فورا صمیمی ترین متحدان خود را رها کرده و به سراغ کار خویش می روند که گویی هرگز با هم آشنایی نداشتند،چنان که تاریخ معاصر شاهد بسیار گویای این واقعیت می باشد.
منابع:
1:الَّذِینَ یَتَّخِذُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ أَ یَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِیعا«سوره نساء آیه 139

همان گونه که بدن انسان نیاز به ویتامین های گوناگونی دارد و خداوند میوه های متنوعی برای تامین این نیازهای متنوع خلق کرده است روح انسان هم نیاز های متنوعی دارد که خداوند در این جهت نیز عبادت های متنوعی را قرار داده است تا نیازهای روحی او تامین شود.به عنوان مثال نمازهای یومیه را واجب نموده است که انسان روزی 5 مرتبه خود را در چشمه سار رحمت الهی شستشو دهد تا غبار گناه از وجود خود پاک نماید و نماز سپری باشد در مقابل حجوم شیطان و هوای نفس.بعد از چندین ساعت دل مشغولی های مادی و دنیایی این نماز است که به دل انسان جلا می دهد و نور الهی را در وجود انسان منعکس می نماید.
روزه قوای روحی انسان را در مقابل شهوت و شکم پرستی تقویت می کند و به انسان طعم نعمت های الهی را گوشزد می کند و انسان در هنگام روزه است که درک می کند یک لیوان آب چقدر ارزش دارد و او چنان ناتوان است که نمی تواند بدون همین لیوان آب زندگی کند...
و هر کدام از حج،زکات،امر به معروف و نهی از منکر ویتامین های خاصی دارند که یک روح برای سالم ماندن به آن ها نیاز دارد
در این میان اعتکاف را می شود معجون عبادت ها نام برد چون اعتکاف مخلوطی از چند عبادت بسیار قوی می باشد که بخش اعظمی از نیاز های روح را تامین می کند در این معجون عبادی موادی همچون نماز قرار دارد که در روایاتی بسیار زیبا از مولی متقیان  وارد شده است که ایشان فرمودند:نماز شستشو دهنده گناهان است،نماز قلعه و دژ محکمی است که نماز گزار را از حملات شیطان حفظ می نماید«1»
ماده دیگر این معجون روزه است،آن هم روزه در ایام البیض ماه رجب که در روایتی از نبی گرامی اسلام وارد شده است که ایشان فرمودند:هر کس سه روز از وسط ماه رجب را روزه بدارد و شب هایش به نماز شب قیام کند از دنیا رحلت نمی کند مگر با توبه نصوح.«2»
در این معجون بسیار قوی ویتامین دیگری همچون حضور در مسجد وجود دارد که این حضور بسیار آرامش بخش می باشد همان گونه که در روایتی از رسول گرامی اسلام این گونه نقل شده است که ایشان فرمودند:هر کس که مسجد خانه اش باشد خداوند آسایش و آرامش و عبور از صراط را برای او ضمانت می کند و مومن در مسجد همانند ماهی در دریا است.«3»
ماده دیگری که این معجون را تشکیل می دهد،عمل ام داود می باشد که از با عظمت ترین اعمال مستحبی در طول سال به حساب می آید و در آن دعای استفتاح و اعمال معنوی دیگری وجود دارد،در فضیلت دعای استفتاح این گونه روایت شده است که امام صادق علیه السلام فرمودند:دعای استفتاح،دعایی است که با آن درهای آسمان باز می شود و خواننده آن،دعایش در همان ساعت مستجاب می شود و برای کسی که آن را بخواند پاداشی جزء بهشت نیست.«4»
این عبادت زیبا به حج هم شباهت زیادی دارد همان گونه که در احرام برخی موراد حرام می شود برای معتکف هم برخی موراد مانند آمیزش با همسر،بیرون رفتن از مسجد،روزه نگرفتن و...ممنوع می باشد.
کمترین زمان برای اعتکاف سه روز است و این سه روز فرصت مناسبی است که انسان به دور از شلوغی ها و مشغله ها،نهال تفکر را در وجود خود شکوفا سازد و به وسیله آن نقاط ضعف و قوة خود را بشناسد و ره صد ساله را یک شبه طی کند همان گونه که در روایات بسیار زیبایی از رسول اکرم وارد شده است که ایشان فرمودند:یک ساعت تفکر بهتر از 70 سال عبادت است«5» و اعتکاف فرصتی است برای تفکر،البته تفکری که به معنویت و شناخت الهی انسان اضافه کند نه هر تفکری...
          
منابع:
ا:شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 20 ص 313 و غرر الحکم ص 56 
2:اعتکاف تطهیر صحیفه اعمال ص 29
3:مستدرک الوسایل ج 3 ص 444
4:اعتکاف ابرار موسسه دار الهدی ص 107
5:مصباح الشریعه-ترجمه مصطفوی ص 423

انسان در گریز از هوای نفس و در راه اُنس با معبود همیشه نیازمند خلوتی است تا در تنهایی  وجود خودش در آثار مخلوقات پرودگارش با دیده عبرت اندیشه کند و با سوز دل و اشک دیده،باطن خود را از زنگار گناهان بشوید و خانه دل را مصفای حضور خالق هستی بخش سازد.
خلوت و اشک و سوز دل،اثرات بسیار زیادی در دنیا و آخرت به همراه دارد،همان گونه که در کلامی نورانی از رسول گرامی اسلام این گونه نقل شده است که فرمودند:
در آن روز که سایه ای جزء سایه ارش خداوند عزوجل وجود ندارد،هفت تن در سایه عرش پروردگار هستند...که یکی از آن هفت تن کسی است که در خلوت یاد خداوند عزوجل کند و از ترس خدا اشک از دیدگانش سرازیر شود.«1»
اعتکاف،فرصت و مجالی است برای پرداختن به امور نفس و جلوه گری نور محبت خدا در سرای وجود انسان،تا انسان بدون دل واپسی و وابستگی،خود را در سرای معبود نظاره گر باشد و در مکانی معنوی همچون مسجد که خانه خداست،دل خاکی را با افلاکیان هم نوا سازد و عرشیان را با اشک و دعا و خضوع و خشوع خود به تعجت وا دارد..
اعتکاف فرصتی است که انسان خاکی با سازنده تمام هستی ارتباطی عاشقانه برقرار کند و در سایه این ارتباط ملکوتی و با اشکی که از سوز دل می جوشد کلید رحمت بی پایانش را به دست آورد همان گونه که مولای متقیان امیر المومنین می فرماید:گریستن از ترس خدا کلید رحمت است.«2»
اعتکاف فرصتی است که انسان در خلوت فراهم شده توبه نماید و لکه های سیاه گناه را از تابلو سفید دل بزداید و در این فرصت ملکوتی کلمات وحی را با چشمانش ببیند و با زبانش به صندوقچه دلش بسپارد و در این لحظات عاشقانه و عارفانه نفس را به محکمه بکشد و او را از قفس غرایز،عادت ها و اشتغالات معمول زندگی آزاد سازد.
                
منابع:
1:عن رسول الله صلى الله علیه و آله:سَبعةٌ فی ظِلِّ عَرشِ اللّه ِ عزّ و جلّ یومَ لا ظِلَّ إلاّ ظلُّهُ ... و رجُلٌ ذَکرَ اللّه َ عزّ و جلّ خالیا ففاضَتْ عَیناهُ مِن خَشیةِ اللّه«میزان الحکمه روایت شماره 1965»
2:عن علی علیه السلام:البُکاءُ مِن خَشیَةِ اللّه ِ مِفتاحُ الرَّحمةِ«میزان الحکمه روایت شماره 1967»
3:آدرس روایت داخل تصویر:اعتکاف تطهیر صحیفه اعمال ص 16

امروزه برخی از جوانان را مشاهده می کنیم که در پوشش و رفتارهای خود از هنر پیشه ها و فوتبالیست های معروف که از اخلاق شایسته ای برخوردار نیستند تقلید می کنند«البته نه همه آن ها بلکه برخی از هنر پیشه ها یا قهرمانان ها،افراد شایسته ای هستند که قابلیت الگو شدن را دارند».حتی در راه رفتن،نشستن،انتخاب کفش،لباس و...خلاصه این افراد را به خاطر هنرنمایی هایشان الگوی خود قرار داده اند.اما غافل از این که این ها الگو های واقعی نیستند،بلکه الگو های واقعی پیامبر و اهل بیت پیامبر می باشد.آن ها هستند که واسطه فیض بین بندگان و خداوند می باشند و با قدرت الهی کارهایی می توانند انجام دهند که هیچ هنر پیشه و فوتبالیستی از عهده آن بر نمی آید.
اما عده دیگری از جوانان هستند که رفتار اهل بیت را الگوی خود قرار داده اند و با عمل به فرمایشات این بزرگوران همیشه در آرامش واقعی به سر می برند.یکی از اعمالی که اهل بیت علیهم السلام و از جمله پیامبر گرامی اسلام به آن خیلی اهمیت می دادند،اعتکاف می باشد.
در روایات بیان شده است که:رسول خدا ده روز آخر ماه مبارک رمضان را در مسجد معتکف می شدند،و مومنین برای آن حضرت خیمه ای بر پا می کردند،و ایشان در این ده روز بستر خود را بر جمع می کردند و به اعتکاف مشغول بودند.«1»
پیامبر گرامی به اعتکاف خیلی اهمیت می دادند تا جایی که نقل کرده اند:جنگ بدر در ماه مبارک رمضان اتفاق افتاد و حضرت فرصت اعتکاف پیدا نکردند،از این رو سال بعد بیست روز معتکف شدند،که ده روزش برای سالی بود که اعتکاف انجام نداده بودند.«2»
                 
منابع:
1: قَالَ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا کَانَ الْعَشْرُ الْأَوَاخِرُ اعْتَکَفَ فِی الْمَسْجِدِ وَ ضُرِبَتْ لَهُ قُبَّةٌ مِنْ شَعْرٍ وَ شَمَّرَ الْمِئْزَرَ وَ طَوَى فِرَاشَ«من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 184 روایت شماره 2087»
2:وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع کَانَتْ بَدْرٌ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فَلَمْ یَعْتَکِفْ رَسُولُ اللَّهِ ص فَلَمَّا أَنْ کَانَ مِنْ قَابِلٍ اعْتَکَفَ عَشْرَیْنِ عَشْراً لِعَامِهِ وَ عَشْراً قَضَاءً لِمَا فَاتَ«من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 144 روایت شماره 2088»
3:آدرس روایت داخل تصویر کتاب اعتکاف تطهیر صحیفه اعمال ص 16