ادامه جواب سوالي كه در مورد مرگ مطرح شده بود:
قرآن مرگ را چنين توصيف مىكند: (فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ وَ
أَنْتُمْ حِينَئِذٍ تَنْظُرُونَ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَ
لكِنْ لا تُبْصِرُونَ)؛ «پس چرا هنگامى كه جان به گلوگاه مىرسد و شما در
اين حال نظاره مىكنيد (كارى از دستتان ساخته نيست؟) و ما از شما به او
نزديكتريم ولى نمىبينيد».واقعه (56)، آيات 83 - 85.
يعنى هنگامى كه مرگ كسى - كه همان اجل و زمان رجوع و سفر او به سوى
خداست - فرا مىرسد، شما حالت او را مىبينيد و نظاره مىكنيد، اما هيچ
كارى از دستتان بر نمىآيد و نمىتوانيد، او را به دنيا برگردانيد. دليل آن
روشن است؛ زيرا آن سكرات مرگ و امر حقى است كه شما از آن تنفر داريد. اما
چون از جانب خدا است كسى را در آن دخالتى نيست.ق (50)، آيه 19.
(كَلاَّ إِذا بَلَغَتِ التَّراقِىَ وَ قِيلَ مَنْ راقٍ وَ ظَنَّ
أَنَّهُ الْفِراقُ وَ الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ إِلى رَبِّكَ
يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ)؛ چنين نيست؛ «تا موقعى كه جان به گلوگاهش رسد و گفته
مىشود: آيا كسى است كه «او را از مرگ» نجات دهد و [در اين هنگام ]به
جدايى از دنيا يقين كند و ساق پاها [از سختى جان دادن] به هم پيچد در آن
روز مسير همه به سوى پروردگارت خواهد بود».قيامة (75)، آيات 26 - 31.
آرى مرگ پرواز روح است از جسد خاكى به سوى پرودگار جهانيان و مردمان در اين پرواز دو گروه هستند؛
1. يا پاك و طاهرند كه در وصفشان فرمود: (الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ
الْمَلائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمْ ادْخُلُوا
الْجَنَّةَ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ)؛ «كسانى كه فرشتگان روحشان را
مىگيرند، در حالى كه پاك و پاكيزهاند؛ به آنها مىگويند: سلام برشما!
وارد بهشت شويد، به خاطر اعمالى كه انجام مىداديد».نحل (16)، آيه 32.
اما آنهايى كه دنياى خود را با گناه آلوده كردهاند، مرگ برايشان
بسيار سخت است. آرى جدا شدن از دنيا و همسر، فرزندان، دوستان و آنچه در طول
زندگانى خود جمع كردهاند، بسيار سخت است و چه بسا موجب بىايمانى و
بدعاقبتى شود. قرآن در وصف مرگ اين گروه مىفرمايد:
(وَ لَوْ تَرى إِذِ الظَّالِمُونَ فِى غَمَراتِ الْمَوْتِ وَ
الْمَلائِكَةُ باسِطُوا أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْيَوْمَ
تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَيْرَ
الْحَقِّ وَ كُنْتُمْ عَنْ آياتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ)؛ «اگر ببينى هنگامى
كه ظالمان در شدايد مرگ فرو رفتهاند؛ و فرشتگان دستها را گشوده، به آنان
مىگويند: جان خود را خارج سازيد! امروز در برابر دورغهايى كه به خدا
بستيد و نسبت به آيات او تكبر ورزيديد، مجازات خواركنندهاى خواهيد
ديد».انعام (6)، آيه 93.
(اِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظالِمِى أَنْفُسِهِمْ
قالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِى الْأَرْضِ قالُوا
أَ لَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ واسِعَةً فَتُهاجِرُوا فِيها فَأُولئِكَ
مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ ساءَتْ مَصِيراً)؛ «كسانى كه فرشتگان روح آنان را
گرفتند در حالى كه [با انجام دادن گناهان ]به خويشتن ستم كرده بودند، به
آنها گفتند: شما در چه حالى بوديد؟ گفتند: ما در سرزمين خود تحت فشار
بوديم. (فرشتگان) گفتند: مگر سرزمين خدا، پهناور نبود كه مهاجرت كنيد؟ آنها
[عذرى نداشتند و ]جايگاهشان دوزخ است و سر انجام بدى است».نساء (4)، آيه
97.
(الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظالِمِى أَنْفُسِهِمْ
فَأَلْقَوُا السَّلَمَ ما كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ بَلى إِنَّ اللَّهَ
عَلِيمٌ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلون فَادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهنَّمَ
خَالِدِينَ فِيهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتِكَبِّرِينَ)؛ «كسانى كه
فرشتگان روح آنها را گرفتند، در حالى كه [با انجام دادن گناهان] به خويشتن
ستم كرده بودند، در چنين حالتى تسليم مىشوند [و به دورغ ميگويند] ما كار
بدى انجام نداديم! آرى خداوند به آنچه انجام مىداديد، عالم است. اكنون از
درهاى دوزخ وارد شويد، در حالى كه جاودانه در آن خواهيد بود؛ چه جاى بدى
است جايگاه مستكبران!»نحل (16)، آيه 28.
روشن است از مرگ گريزى نيست، اما از سختى آن مىتوان گريخت و مرگ را
به مثابه بوييدن گلى خوشبو تبديل نمود. ايمان و عمل صالح - به ويژه دوستى
اهل بيت عصمت و طهارت(ع) - و مواظبت بر نمازهاى اول وقت و احترام و نيكى به
پدر و مادر و انجام دادن به دستورات الهى، باعث خواهد شد كه ما منزل اول
سفر خود را به سلامت طى كنيم.